Komisja Edukacji Narodowej
| Linia chronologiczna |
| Źródło 1. Mapa. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w., CARTE |
| Źródło 2. Portret Hugona Kołłątaja autorstwa Józefa Peszka |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Hugon_Ko%C5%82%C5%82%C4%85taj.PNG]
Hugo Kołłątaj – pisarz polityczny, reformator oświaty, członek Komisji Edukacji Narodowej i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych
| Źródło 3. Grzegorza Piramowicza rady dla nauczycieli [fragment] |
[…] Niechaj dzieci po wsiach i miastach jak najwięcej bawiły się na otwartym powietrzu. Niech jeżdżą na koniach najwięcej oklep, ucząc się wskakiwać bez strzemienia. Niechaj się dzieci wprawiają do pływania, rzecz jest bardzo łatwa, kiedy się wcześnie przyuczać zaczną. Obroty żołnierskie, marsze i tymi podobne mocnymi, szykownymi i zdatnymi do potrzebnej w czasie usługi kraju uczynią. Zwyczaj trzymania się prosto, chodzenia mocno oraz śmiałość męską sprawią. Z siłą zwyczajnie łączy się szybkość i zręczność. Niech na przykład wstępują żywo i śmiało na drabiny, na dachy, do kominów, będą sposobniejsi do ratowania domów swoich i bliźnich w przypadkach pożarów […].
Grzegorz Piramowicz – pisarz, pedagog, członek KEN, autor podręczników
| Źródło 4. Zalecenia Komisji Edukacji Narodowej dla szkół Rzeczypospolitej wydane w 1783 r. [fragment] |
[…] Poleca się w szkole grę w piłkę, biegi, jazdę konną, ćwiczenia wojskowe oraz musztrę bez broni i zdobywanie trudniejszych miejsc, w ogóle każdy […] obrońcą Ojczyzny swojej być powinien, nie oglądając się na płacę, lecz idąc torem sprawiedliwości i honoru […]. Tak nierozdzielnym idąc związkiem edukacja moralna z edukacją fizyczną będą zdolne dać społeczności cnotliwego człowieka, Ojczyźnie dobrego obywatela […].
| Źródło 5. Ilustracja. Medal Komisji Edukacji Narodowej współczesne odznaczenie |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:MedalKomisjiEdukacjiNarodowej.jpg]
| Ćwiczenia |
Na podstawie źródła 1.
1. Na mocy ustaleń Komisji Edukacji Narodowej, Rzeczpospolita została podzielona na dwie prowincje szkolne: koronną i litewską. Wskaż na mapie siedzibę Akademii Krakowskiej i Akademii Wileńskiej.
2. Zlokalizuj na mapie szkoły wydziałowe. O czym mogła świadczyć ich liczba?
3. W której części Rzeczypospolitej zlokalizowana była większość szkół podległych Komisji Edukacji Narodowej?
Na podstawie źródła 3.
Uzasadnij, że rady Grzegorza Piramowicza dla XVIII-wiecznych nauczycieli nadal są aktualne w edukacji i wychowaniu współczesnego młodego człowieka.
Na podstawie źródła 4.
Odpowiedz, na kształcenie jakich umiejętności kładła szczególny nacisk Komisja Edukacji Narodowej? Jakimi cechami powinien charakteryzować się dobry obywatel Rzeczypospolitej?
| Praca domowa |
Wspomnieniem reform Komisji Edukacji Narodowej jest odznaczenie państwowe – Medal Komisji Edukacji Narodowej. Ustal, komu i za jakie osiągnięcia jest nadawany? Czy znasz nauczyciela, który otrzymał to wyróżnienie? Jeśli tak, zbierz informacje na temat jego zasług.